Exemple – Herve ha Nora 2

 

An erc'h

 
1. Ouzh taol emañ Herve ha Nora. Gant o dijuni emaint. Debriñ a reont bara gant amann ha formaj. Evañ a reont kafe gant sukr ha laezh tomm. Yen eo an amzer. Erc'h a zo war an douar. Gwenn eo ar porzh dija, ha toenn ti Fridu ivez.

 

2. Skol a zo hiziv. Herve n'en deus ket c'hoant da vont. C'hoant en deus da chom er gêr da c'hoari gant an erc'h.
- Me ne labouran ket hiziv! eme Herve d'e c'hoar.
- Ne labourez ket, Herve?
- Nann, ne labouran ket. Ne labour ket an dud vras hiziv.
- Ha perak ne labouront ket? eme Nora.
- Peogwir e ra erc'h.
- Lavaromp da Vammig neuze: hiziv ne labouromp ket!

 

3. Klevout a ra Mammig ar gaoz etre he bugale.
- Perak ne labourit ket hiziv?
- Peogwir ez eus erc'h. Ne labourer ket pa ra erc'h. Skorn a zo ivez sur a-walc'h. Dañjerus eo an hent.
- Ret eo mont d'ar skol, bugale. Tommet e vez ar skol pa vez yen an amzer. Gwiskit dilhad tomm ha lakait ho potoù uhel. Gwelloc'h eo deoc'h kerzhout war vord an hent. Plijadur a zo da gaout er skol hiziv.

 

Gerioù

amann beurre
botoù chaussures
dija déjà
dijuni petit déjeuner
douar terre, sol
erc'h neige
etre entre
formaj fromage, pâté
gwiskañ habiller, vêtir (base verbale gwisk-)
kafe café
kaout avoir
*kaoz conversation
kerzhout marcher (base verbale kerzh-)
klevout entendre (base verbale klev-)
pa quand
*plijadur plaisir
skorn glace
sukr sucre
*toenn toit
tommañ chauffer (base verbale tomm-)

Les noms précédés d'un astérisque sont du genre féminin.

 

Yezhadur

 

1. Conjugaison

Nous connaissons maintenant la totalité des formes marquées du verbe labourat (base verbale labour-) au présent.
La forme neutre est une forme non-personnelle. Elle se rend par l'indéfini "on":
Ne labourer ket. On ne travaille pas.

 

2. Subordonnée circonstancielle

Pa exige, tout comme peogwir, d'être immédiatement suivi du verbe:
Pa ra erc'h. Quand il neige.
Peogwir e ra erc'h. Parce qu'il neige.
Après pa, le verbe paraît obligatoirement sana particule.
Pa provoque sur le verbe des mutations de la série K/G adoucissante.

 

3. Expression

Gwelloc'h eo deoc'h. Il vaut mieux pour vous.
Cette expression est à rapprocher, pour ce qui est du fonctionnement, de arabat, ret, poent.

 

4. Forme négative

Me ne labouran ket hiziv. Moi, je ne travaille pas aujourd'hui.
Ne labour ket an dud vras hiziv. Les grandes personnes ne travaillent pas aujourd'hui.
 

 

Poelladennoù

 

1. Subordonner la seconde phrase à la première au moyen de pa

Plijout a ra din bezañ en ti. Yen e vez er-maez.
Gwelloc'h e vez dezhañ mont da bourmen. Re skuizh e vez gant e labour.
Diwall mat a reont. Ar c'hi bras a harzh.

 

2. Compléter par le verbe entre parenthèses, à la personne indiquée

A-us d'al listri bras ... atav. (nijal, P3)
War ar bara gwenn ... ar formaj-se? (lakaat, P2)
Er stal vihan ... kafe ha sukr. (prenañ, S1)

 

3. Subordonner la première phrase à la seconde au moyen de pa. Attention aux mutations

Labourat a reomp er park bras. Plijout a ra deomp debriñ er-maez dirak ar mor.
Kaozeal a rez gant da dad. Lavarout a rez ar wirionez.
C'hoari a reont er porzh. Chom a reont peoc'h.

 

Herve ha Nora 2 Poelladennoù

 

1. Mettre au négatif, en commençant par le verbe

Ni a gav mat kafe tomm.
Eñ a lak e votoù glas.
Int a gerzh etre ar c'hirri-tan.

 

2. Etablir un lien de subordination en faisant précéder la deuxième phrase de peogwir

Ne selaouont ket ken. Ur gaouiad out.
Gwelloc'h e kavomp bezañ e kêr. Klevout a reomp trouz amañ.
Nann, ne goust ket ker al legumaj-se avat. Paeet int dija!

 

3. Mettre au négatif, en supprimant le pronom personnel sujet

Me a domm ma fatatez gant amann atav.
Int a bae o dijuni hepken.
Ni a gont ar c'hirri-nij.

 

4. Compléter par le verbe au présent de l'indicatif

Sukr ne ... ket, morse? (debriñ, P2)
Ne ... ket e-barzh an douar. (klask, P3)
Hiziv ne ... ket skol, marteze? (ober, S2)

 

5. Utiliser la forme impersonnelle

Ar ruioù ... er vro-se zoken. (livañ)
Pa ..., ne ... ket an douar ken. (azezañ, gwelout)
Ne ... ket da c'hortoz gant plijadur. (chom)

 

6. Construire des phrases, en commençant par l'élément donné entre parenthèses, suivi de la préposition da conjuguée

Mantilli tommoc'h a wiskomp. (ret eo)
Ouzh an douar e sellez. (arabat eo)
Plasoù all a glaskont etre ar c'hirri. (gwelloc'h eo)

 

7. Remplacer l'article par da (possessif)

Tomm a-walc'h eo ar c'hafe bremañ, Herve.
Chomet ez eus erc'h war an doenn avat!
Unnek lur eo koustet dit an dijuni?

 

8. Remplacer maintenant l'article par ho

 

9. Mettre à la forme progressive

Petra a dommit-c'hwi?
Me a gerzh war ar pakadoù.
Peseurt botoù a lakaont?

 

10. Commencer par le segment en gras

Lavarout a rez an dra-se din hiziv hepken?
Digeriñ a ran ar c'hased bihanañ da gentañ.
Serriñ o stal a reont pa vez goullo.

 

11. Répondre aux questions

Petra a gav mat Herve ha Nora da zijuni?
Petra a evont?
N'eo ket du an toennoù hiziv?

 

12. Traduire

Prends du sucre, parce que le café est trop fort.
Quand il y a de la neige, je ne mets pas de chaussures basses.
On ne vend pas le blanc aussi cher, mais il vaut mieux que tu achètes celui-ci. Combien est-ce?

 

Retour - Corrigé